Żywność przetworzona a starzenie się organizmu

O żywności przetworzonej powiedziano już wiele. Wiadomo, że produkty poddawane zaawansowanym procesom przetwórczym zubożają dietę w wiele cennych związków odżywczych. Dieta przetworzona sieje prawdziwe spustoszenie w organizmie – to właśnie taki model żywienia kojarzony jest z rozwojem chorób cywilizacyjnych. Czym jest żywność przetworzona i dlaczego należy jej unikać?

Dlaczego żywność ultraprzetworzona jest taka zła?

Z żywnością przetworzona ma dziś do czynienia każdy z nas i trudno uniknąć ich spożywania. Istotne jest natomiast to, w jak dużym stopniu przetwarzana jest żywność. Niekiedy przetwarzanie żywności sprowadza się do poddania jej obróbce cieplnej, zwiększenia jej trwałości na drodze mrożenia, kiszenia czy wędzenia albo dodawania naturalnych barwników i aromatów. Tego typu żywności trudno jest całkowicie unikać. I właściwie nie ma takiej potrzeby – nie jest to przecież żywność całkowicie pozbawiona wartości odżywczych, stanowiąca źródło szkodliwych związków. Niestety – obecnie coraz większy udział w przeciętnej diecie ma żywność wysokoprzetworzona – i to właśnie jej należy się wystrzegać. Dlaczego?

Żywność wysokoprzetworzona poddawana jest tak wielu procesom przetwórczym i zmieniany jest jej skład, że pod wieloma względami nie przypomina zdrowych produktów. Produkty wysokoprzetworzone stanowią jedynie źródło energii, nie dostarczają jednak praktycznie żadnych wartości odżywczych. Brak w nich wartościowych białek i tłuszczów, witamin i składników mineralnych czy błonnika. Co zatem zawierają? Cukier w ogromnych ilościach, sól, tłuszcze trans, syrop glukozowo – fruktozowy, syntetyczne barwniki i aromaty, konserwanty. Taki skład nie pozostaje bez wpływu na zdrowie – spożywanie żywności przetworzonej powiązano z nasilonym starzeniem się organizmu i występowaniem licznych chorób. Jakich?

Żywność przetworzona a nadwaga i otyłość

Produkty wysokoprzetworzone sprzyjają niekontrolowanemu przybieraniu na wadze. I nie chodzi tu o prostą zależność z ilością spożytych kalorii. Owszem, oczywiste jest, że sięganie po takie produkty przetworzone jak słodycze czy fast foody pozwala na przyjęcie bardzo dużych ilości kalorii, co szybko skutkuje przyrostem masy ciała. Wykazano jednak, że nie tylko o kalorie chodzi. W jednym z badań porównano wpływ spożywania żywności ultraprzetworzonej oraz minimalnie przetworzonej, dostarczającej takiej samej ilości kalorii. Nawet, gdy spożywane były posiłki o tej samej kaloryczności, przyrost masy ciała w grupie sięgającej po żywność wysokoprzetworzoną był wyższy. Prawdopodobnie wynika to z braku spożycia błonnika, wartościowego tłuszczu i białka, czyli składników diety odpowiedzialnych za uczucie sytości. Ponadto wysokie spożycie cukru prowadzi do rozwoju insulinooporności – a od niej już jednej krok do cukrzycy i otyłości.

Żywność przetworzona a cukrzyca typu 2

Cukrzyca typu 2 to jedna z najczęściej występujących chorób dietozależnych, rozwijająca się na podłożu insulinooporności oraz otyłości. Jednym z najistotniejszych czynników sprzyjających rozwojowi cukrzycy może być wysokie spożycie węglowodanów. W przypadku sięgania po produkty przetworzone, podaż cukru jest bardzo wysoka. Co więcej – jedną z najbardziej charakterystycznych cech żywności przetworzonej jest wysoki indeks glikemiczny. Jest to efektem rozdrabniania i oczyszczania produktów zbożowych oraz pozbawiania ich błonnika. A wysoki indeks glikemiczny oznacza hiperglikemię, nasiloną syntezę insuliny, rozwój insulinooporności i nadwagi, a ostatecznie – cukrzycy typu 2. Nie bez znaczenia jest także wysoka podaż przetworzonych tłuszczów trans, które także sprzyjają rozwojowi insulinooporności i nadwagi.

Żywność przetworzona a choroby układu sercowo – naczyniowego

Wysokie spożycie cukru oraz przetworzonych tłuszczów trans uznane zostało jako czynnik ryzyka rozwoju chorób układu krążenia. Cukier może zaburzać gospodarkę lipidową i przyczynić się do zwiększenia poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Może to przełożyć się na rozwój miażdżycy czy zawału serca. Wysokie spożycie soli sprzyja rozwojowi nadciśnienia. Oczywiście – żywność przetworzona sprzyja rozwojowi otyłości, a to także stanowi czynnik ryzyka rozwoju chorób serca. Podobnie jest z cukrzycą – jednym z najczęstszych jej powikłań są choroby sercowo – naczyniowe. Ponadto wiele syntetycznych dodatków do żywności może negatywnie wpływać na kondycję układu krążenia.

Żywność przetworzona a nowotwory

Choroby cywilizacyjne powiązane z wysokim spożyciem żywności wysokoprzetworzonej, mogą sprzyjać rozwojowi niektórych nowotworów. Zarówno otyłość, jak i cukrzyca, a zwłaszcza towarzysząca im insulinooporność oraz otyłość brzuszna, mogą zwiększać zachorowania na raka. Ponadto poddawanie żywności przetworzonej obróbce cieplnej generuje powstawanie rakotwórczych związków – akrylamidu, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych czy amin heterocyklicznych.

Jak wyeliminować żywność przetworzoną z diety?

W celu ograniczenia spożycia żywności przetworzonej, konieczne jest komponowanie diety przede wszystkim o komponowanie diety tak ,aby zapewniała uczucie sytości. Gdy dieta bogata jest w wartości odżywcze, wówczas maleje ryzyko podjadania. Zwłaszcza wyeliminowanie węglowodanów pozwala zapanować nad wahaniami poziomu glukozy we krwi i nagłej ochoty na niezdrowe przekąski. Ja namawiam do przejścia na dietę ketogeniczną – w takim jadłospisie absolutnie nie ma miejsca na żywność przetworzoną. Konieczność znacznego ograniczenia węglowodanów sprawia, że wyeliminowane zostają wszelkie źródła cukru, w tym żywność przetworzona. Dieta ketogeniczna wpływa korzystnie na zdrowie nie tylko dlatego, że wymaga rezygnacji ze spożywania żywności przetworzonej. Profity zdrowotne wynikają także z dostarczania wartościowych tłuszczów, normalizowania poziomu glukozy we krwi, zwiększania insulinowrażliwości. Dieta ketogeniczna pozwala zredukować ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2, otyłości, chorób układu sercowo – naczyniowego oraz nowotworów. Zamiast więc sięgać po fast foody czy batoniki – przejdź na dietę keto. Osoby, które stosują ułożony przeze mnie jadłospis, doświadczają spadku apetytu i nie mają potrzeby stałego sięgania po przekąski. Właśnie dlatego utrzymanie diety keto nawet przez dłuższy czas nie jest trudne.