Otyłość brzuszna – nie lekceważ jej!

Otyłość to bez wątpienia jedno z największych zagrożeń zdrowotnych XXI wieku. Nie bez przyczyny otyłość uznana została za chorobę – wpływa ona negatywnie na zdrowie całego organizmu, stanowiąc punkt wyjścia do rozwoju licznych chorób przewlekłych. Ta niepożądane tendencja dotyczy obecnie nie tylko dorosłych, ale także dzieci. A szczególnie niebezpieczna jest otyłość brzuszna. Co decyduje o tym, ze otyłość centralna może stanowić ogromne zagrożenie dla zdrowia?

Otyłość brzuszna – czyli jaka?

Tkanka tłuszczowa na brzuchu może być kumulowana jako tkanka podskórna – wówczas tłuszcz gromadzi się pomiędzy skórą a mięśniami. Tego typu tkanka tłuszczowa występuje w rozmaitych lokalizacjach ciała i ma na celu izolowanie, utrzymanie ciepła, ochronę przed urazami oraz kumulowanie zapasów energii. Żadnych pozytywnych funkcji nie pełni natomiast tkanka tłuszczowa trzewna; tego typu tkanka tłuszczowa kumuluje się w okolicy brzucha, otaczając narządy wewnętrzne. Tłuszcz trzewny sprzyja otłuszczeniu narządów wewnętrznych, zaburzając ich funkcjonowanie. Ponadto tkanka tłuszczowa trzewna wyróżnia się wysoką aktywnością hormonalną, syntetyzując liczne adipocytokiny. Najważniejsze z nich to leptyna, adiponektyna, omentyna, chemeryna czy RBP – 4. Związki te sprzyjają dalszej kumulacji tkanki tłuszczowej, generują przewlekły stan zapalny, zwiększają ryzyko nadciśnienia czy zaburzają gospodarkę węglowodanowo – insulinową.

Kiedy można mówić o otyłości brzusznej? Zgodnie z definicją otyłość brzuszna to stan, w którym obwód pasa u kobiet przekracza 89 cm, a u mężczyzn 102 cm. Inna definicja mówi o wskaźniku WHR, czyli stosunku obwodu talii do bioder – gdy jest wyższy od 0,8 u kobiet bądź 0,95 u mężczyzn, wówczas stwierdzana jest otyłość brzuszna. Warto zwrócić uwagę, że definicja otyłości brzusznej nie uwzględnia masy ciała czy wskaźnika BMI, co wskazuje na fakt, że problem otyłości brzusznej może dotyczyć nawet osób z prawidłową masą ciała.

W jaki sposób otyłość brzuszna wpływa na zdrowie?

Wyjaśnienie negatywnego wpływu tłuszczu trzewnego na zdrowie opiera się na koncepcji lipotoksyczności. W przeciwieństwie do tłuszczu podskórnego, trzewne komórki tłuszczowe uwalniają swoje produkty metaboliczne bezpośrednio do krążenia wrotnego, które przenosi krew bezpośrednio do wątroby. W rezultacie trzewne komórki tłuszczowe, które są powiększone i przeładowane nadmiarem trójglicerydów, przyczyniają się do nadmiernej kumulacji w wątrobie wolnych kwasów tłuszczowych. Wolne kwasy tłuszczowe gromadzą się również w trzustce, sercu i innych narządach. W licznych badaniach klinicznych wykazano m. in. ścisły związek pomiędzy występowaniem otyłości brzusznej a częstszym występowaniem takich schorzeń jak:

– nadciśnienie
– cukrzyca typu 2
– insulinooporność
– stłuszczenie wątroby
– zwyrodnienie odcinka lędźwiowego kręgosłupa
– zawał serca
– udar mózgu
– depresja
– nowotwory
– zespół metaboliczny
– kamica żółciowa

Co ciekawe, te pesymistyczne dane dotyczą zarówno dorosłych, jak i dzieci dotkniętych otyłością brzuszną. Nie brakuje zatem powodów, aby zapobiegać rozwojowi otyłości brzusznej, a w razie jej pojawienia się – jak najszybszego jej zredukowania.

Skąd się bierze otyłość trzewna i jak jej zapobiegać?

Przyczyny otyłości są bardzo zróżnicowane i obejmują zaburzenia hormonalne bądź inne zaburzenia zdrowotne, a także niezdrowy styl życia, ze szczególnym uwzględnieniem źle zbilansowanej diety. W przypadku otyłości brzusznej największe znaczenie mają takie czynniki jak:

– stres, sprzyjający syntetyzowaniu nadmiernych ilości kortyzolu
– dieta bogata w węglowodany
– nadużywanie alkoholu
– siedzący tryb życia
– niewystarczająca ilość snu
– palenie papierosów

W celu profilaktyki oraz leczenia otyłości brzusznej konieczne jest przede wszystkim zmodyfikowanie diety. Przede wszystkim – należy ograniczyć spożycie węglowodanów. Co można dzięki temu zyskać? Za kumulowanie tkanki tłuszczowej wokół narządów jamy brzusznej w dużej mierze odpowiada podwyższony poziom insuliny – hormonu wydzielanego w odpowiedzi na spożycie węglowodanów. Ograniczenie ich spożycia prowadzi do normalizacji poziomu insuliny, a tym samym – ogranicza kumulowanie się tkanki tłuszczowej. Dodatkowo – redukowane jest w ten sposób ryzyko rozwoju insulinooporności, która bardzo często towarzyszy otyłości. Godna polecenia jest zwłaszcza dieta ketogeniczna, o zminimalizowanej podaży węglowodanów oraz wysokiej podaży tłuszczów. To niezwykle skuteczna dieta na redukcję, a także model żywienia o wysokim potencjale prozdrowotnym.
Kolejne ważne kroki to rezygnacja z używek, wyeliminowanie stresu, regularna aktywność fizyczna oraz odpowiednia ilość snu – około 8 godzin na dobę. Takie zdrowe nawyki to nie tylko odpowiedź na otyłość brzuszną, ale także na liczne choroby cywilizacyjne.