Niewłaściwa dieta w cukrzycy – czym to grozi

Cukrzyca to choroba wymagająca leczenia oraz zmiany stylu życia. Zarówno cukrzyca typu 1, jak i 2 narzuca konieczność realizowania podstawowych filarów zdrowego stylu życia, czyli regularnej aktywności fizycznej oraz odpowiedniej diety. Dieta w cukrzycy różni się jednak od tradycyjnie pojmowanego zdrowego modelu żywienia. O ile tradycyjna dieta bazuje na węglowodanach, o tyle dieta dla diabetyka powinna koncentrować się na ograniczeniu spożycia cukrów w każdej postaci – zarówno tych prostych, jak i złożonych. Jakie są konsekwencje niewyrównania cukrzycy? I jak można im zapobiec?

Dlaczego dieta w cukrzycy jest taka ważna?

Celem leczenia cukrzycy każdego typu jest unormalizowanie poziomu glukozy we krwi. W tym celu stosowane są leki hipoglikemizujące, a niekiedy także iniekcje insuliny. Niezbędnym uzupełnieniem farmakoterapii jest dieta niskowęglowodanowa, o zwiększonej zawartości tłuszczów. Taki model żywienia z jednej strony nie dostarcza dużych ilości glukozy wraz z dietą, a jednocześnie zwiększa wrażliwość komórek na działanie insuliny. I to zwiększa skuteczność leczenia cukrzycy, a także ułatwia utrzymanie właściwej masy ciała. Okazuje się, że dieta tłuszczowa a nawet ketogeniczna stosowana u pacjentów cierpiących na cukrzycę może wpływać pozytywnie na gospodarkę lipidową. Stosowanie takiej diety pomaga zmniejszyć dawki stosowanych leków, a także utrzymywać poziom glikemii na właściwym poziomie. Znajduje to potwierdzenie zarówno w wielu badaniach klinicznych, jak i moich własnych doświadczeniach w pracy dietetyka. Specjalizuję się w komponowaniu diety u osób cierpiących na cukrzycę i wiem, że dieta oparta na tłuszczach pomaga zredukować poziom glikemii i ograniczać stosowanie leków na cukrzycę.

Warto wypracować właściwy model żywienia we współpracy z dietetykiem, gdyż odpowiednia dieta towarzyszy pacjentowi z cukrzycą już na stałe. Ważne są właściwe proporcje makro- i mikroskładników, optymalna podaż antyoksydantów oraz indywidualnie dopasowana kaloryczność diety. Jedynie we współpracy z dietetykiem można opracować dietę i monitorować jej wpływ na organizm. A jakim powikłaniom cukrzycy może zapobiec odpowiednia dieta dla cukrzyka?

Wysoki poziom glukozy odpowiada za powikłania cukrzycy

Za rozwój powikłań cukrzycy odpowiada hiperglikemia, czyli zbyt wysoki poziom glukozy we krwi i intensywnie zachodzące pod jej wpływem procesy glikacji. Pod wpływem glukozy dochodzi do zmian w budowie i funkcjonowaniu wielu struktur organizmu, co odbija się niekorzystnie na funkcjonowaniu wielu narządów. Powikłania cukrzycy wynikają przede wszystkim z niekorzystnych zmian degeneracyjnych w obrębie nerwów bądź naczyń krwionośnych. Ich konsekwencjami mogą być:

– neuropatie, czyli zaburzenia czucia obwodowego; pacjent może nie odczuwać bólu czy dotyku, staje się mniej wrażliwy na uszkodzenia, stany zapalne czy infekcje; konsekwencje neuropatii to także impotencja u mężczyzn, bóle i skurcze mięśni czy omdlenia i zaburzenia rytmu serca
– angiopatie, czyli zmiany miażdżycowe w obrębie małych i dużych naczyń krwionośnych; może to prowadzić do rozwoju miażdżycy, jeśli zmiany dotyczą większych naczyń krwionośnych, zwłaszcza naczyń wieńcowych; miażdżyca prowadzić może z kolei do rozwoju zawału serca, nadciśnienia czy udaru mózgu; gdy procesem glikacji objęte zostaną naczynia nerek, może dojść do rozwoju nefropatii cukrzycowej, czyli zmian w kłębuszkach nerkowych i postępującej niewydolności nerek; z kolei zmiany w naczyniach oka są przyczyną retinopatii prowadzącej nawet do utraty wzroku

Na skutek kombinacji zarówno neuro – jak i angiopatii może dojść do rozwoju tzw. stopy cukrzycowej. Zarówno zaburzenia krążenia i miejscowe niedotlenienie tkanek, jak i zaburzenia czucia mogą być przyczyną rozwoju infekcji, obumierania tkanek miękkich i rozwoju osteoporozy. Chory może przeoczyć pierwsze objawy stopy cukrzycowej, gdyż nie odbiera w prawidłowy sposób bodźców bólowych. Z czasem dochodzi do zaawansowanych zmian deformacyjnych, martwiczych oraz – w skrajnych przypadkach – do konieczności amputacji stopy.

Niewłaściwie zbilansowana dieta oraz źle dopasowane dawki leków mogą także prowadzić do sytuacji odwrotnej – gdy poziom glukozy jest zbyt niski. Wtedy może dojść do rozwoju hipoglikemii, która – gdy pojawi się nagle – może skutkować nawet śpiączką. Łagodne niedocukrzenie objawia się natomiast osłabieniem, zawrotami głowy, drżeniem mięśni, potami i kołataniem serca.

Takie przewlekłe powikłania cukrzycy są trudne w leczeniu i mogą prowadzić do trwałych uszczerbków na zdrowiu. Dużo łatwiej im zapobiegać, niż je leczyć. Dlatego tak bardzo podkreślana jest rola stylu życia ze szczególnym uwzględnieniem diety – cukrzyca to choroba, nad którą można zapanować i zminimalizować ryzyko powikłań. Wystarczy współpraca z diabetologiem i dietetykiem – a wtedy cukrzyca w żadne sposób nie powinna ograniczać naszej codziennej aktywności.