Leczenie otyłości u dzieci, dieta sprzyjająca rozwojowi dzieci

Większości z nas termin „dieta dla dzieci” kojarzony jest głównie z rozszerzaniem diety malucha o kolejne składniki pokarmowe. Jednak statystyki ostatnich lat jednoznacznie wskazują na nowe znaczenie tego pojęcia. Dziś dieta dziecka rozumiana jest wielorako: może dotyczyć zbilansowanego jadłospisu, którego celem jest dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych, koniecznych dla właściwego rozwoju dziecka. Jednocześnie coraz bardziej rośnie znaczenie diety odchudzającej dla dzieci. Okazuje się bowiem, że problem nadwagi i otyłości dotyczy coraz większego odsetka dzieci, a kwestia tego, jak odchudzić dziecko sprawia rodzicom niemały problem.

Zbilansowane żywienie dzieci – zaufać intuicji czy dietetykowi?

Kiedyś mamy i babcie karmiły dzieci w sposób całkowicie intuicyjny – nie sugerowały się wytycznymi żywieniowymi czy kalendarzem rozszerzania diety malucha. Nikt nie słyszał o niedoborach żywieniowych u dzieci. Podawane maluchom i starszym dzieciom posiłki bazowały na naturalnych i wartościowych składnikach. Dziś jednak tradycyjna dieta dla dzieci wygląda zgoła odmiennie – nie brakuje w niej bowiem żywności przetworzonej, cukru, syntetycznych dodatków. Nawet komponując jadłospis dla dzieci wyłącznie w oparciu o produkty nieprzetworzone, musimy się liczyć z tym, że zawierają one znacznie mniej witamin niż kiedyś. Warzywa i owoce uprawiane są bowiem z wykorzystaniem nawozów, nie bez znaczenia jest także fakt długotrwałego transportu czy magazynowania produktów. Coraz więcej mówi się także o negatywnym wpływie hodowli przemysłowej zwierząt na jakość mięsa czy innych produktów odzwierzęcych.

Jeżeli Twoje dziecko ma problem z nadwagą lub wykazuje tendencję do nadmiernego tycia, skontaktuj się ze mną – odpowiedni i smaczny jadłospis pomoże w walce z otyłością u Twojego dziecka

Zubożenie diety w cenne składniki odżywcze może stwarzać problem przy komponowaniu zbilansowanego jadłospisu dla dzieci. A przecież dynamicznie rozwijający się organizm dziecka potrzebuje wielu składników odżywczych, aby móc sprostać wszystkim wyzwaniom umysłowym i fizycznym. Mowa zwłaszcza o kwasach tłuszczowych, białku, witaminach z grupy B, witaminie D, żelazie, magnezie czy cynku. Zdrowe jedzenie dla dzieci to zatem najważniejsza inwestycja zarówno w obecny rozwój dziecka, jak i jego przyszłe zdrowie.

Jak odchudzić dziecko – coraz częstszy dylemat

Problem nadmiernej masy ciała u dzieci stał się realnym zmartwieniem dla wielu rodziców. Już niemowlęta mogą być dotknięte nadwagą, a u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym ten problem jest jeszcze bardziej nasilony. Najczęściej nadwaga u dzieci jest konsekwencją siedzącego trybu życia oraz źle zbilansowanej diety, dostarczającej za dużej ilości kalorii, a także węglowodanów i tłuszczów trans. Oczywiście najlepiej jest zapobiegać nadwadze u dzieci niż potem stanąć przed koniecznością redukcji masy ciała. W tym celu warto skonsultować się ze mną – ułożony przeze mnie jadłospis dla dzieci plus codzienna aktywność fizyczna to najskuteczniejsza profilaktyka nadwagi u dzieci. A jeśli problem już się pojawił?

Nadwaga i otyłość u dzieci to poważny problem natury zdrowotnej, który niekorzystnie rzutuje na rozwój młodego organizmu. Poza nadmiernym przeciążeniem układu kostno – stawowego, dziecko z nadwagą doświadczać może zaburzeń koncentracji, kłopotów z krążeniem krwi, rozwoju insulinooporności lub cukrzycy. Co więcej – nadwaga występująca na etapie rozwoju i dojrzewania dziecka negatywnie wpływa także na przyszłe zdrowie. Osoby dotknięte w dzieciństwie nadwagą, doświadczają w życiu dorosłym częstszych zachorowań na astmę, choroby autoimmunologiczne, choroby układu sercowo – naczyniowego czy cukrzycę typu 2. A zatem jak odchudzić dziecko? Konieczne jest zredukowanie ilości przyjmowanych kalorii oraz odpowiednie skomponowanie diety pod kątem zawartości węglowodanów, tłuszczów i białka. Nie należy jednocześnie dopuścić do rozwoju niedoborów pokarmowych. Dlatego dieta odchudzająca dla dziecka powinna być opracowana przez specjalistę. Zapewni to utrzymanie właściwej dla wieku i wzrostu dziecka masy ciała, zapewnienie nienagannego zdrowia oraz prawidłowego rozwoju.

Otyłość nie bez powodu jest dziś traktowana jak choroba cywilizacyjna – nie narażaj swojego dziecka na powikłania tej choroby, które odczuwalne mogą być na przestrzeni całego życia. Jeśli zadbasz o indywidualnie skomponowaną dietę dla dzieci – zapewnisz dziecku zdrowy start w przyszłość.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące otyłości u dzieci i diety dla dzieci

Jak rozpoznać nadwagę u dziecka?Większość z nas zdaje sobie sprawę, że nadwaga i otyłość to poważne zagrożenie dla zdrowia. Jednak jeśli chodzi o dzieci, mamy nieco swobodniejsze podejście do kwestii nadwagi. Pulchne dziecko utożsamiane jest z dzieckiem dobrze odżywionym, a zatem zdrowym. W rzeczywistości nadwaga u dziecka jest tak samo niepożądanym zjawiskiem, jak w przypadku dorosłych. Kiedy jednak rodzice powinni czuć się zaniepokojeni? Jak sprawdzić, czy dziecko ma nadwagę?
W ocenie masy ciała dziecka wykorzystywany jest wskaźnik BMI, czyli Body Mass Index, jednak w przypadku dzieci nie mamy ujednoliconych norm (tak jak w przypadku dorosłych). Interpretacja wyniku BMI u dzieci opiera się na tzw. siatkach percentylowych. Znajdziesz je w Internecie, gabinecie pediatry, a niekiedy także w książeczce zdrowia dziecka. Na dwóch osiach naniesione są wartości wagi oraz wzrostu, a w miejscu przecięcia się prowadzących od nich linii należy odczytać wartość BMI i percentylu. Jego wartość oznacza, ile dzieci posiadało taki wynik. Za normę przyjmuje się wartości pomiędzy 5 a 85 centylem. Interpretacja jest następująca:
– BMI < 5 centyli – to niedowaga
– BMI w przedziale od 5 do mniej niż 25 centyli – dziecko szczupłe
– BMI od 25 do mniej niż 85 centyla – waga prawidłowa (przy czym – jeśli dziecko jest obciążone dziedzicznie skłonnością do tycia, miażdżycy czy cukrzycy– za górną granice normy lepiej uznać 75 centyl)
– BMI od 85 do mniej niż 95 centyli – nadwaga
– BMI od 95 centyli wzwyż – otyłość.

Czym grozi nadwaga u dziecka?Nadmierna masa ciała u dziecka to poważny problem zdrowotny, którego konsekwencjami są takie same zagrożenia jak w przypadku otyłych dorosłych. Nikt z nas nie kojarzy nadciśnienia czy miażdżycy z dzieckiem w wieku szkolnym – i to podstawowy błąd. Okazuje się bowiem, że u dziecka z nadwagą dochodzi do zaburzeń w funkcjonowaniu układu sercowo – naczyniowego, hormonalnego, kostno-stawowego, odpornościowego.
Najczęstsze konsekwencje zdrowotne nadwagi i otyłości u dzieci to:
– cukrzyca typu 2
– zwyrodnienia stawów
– osłabienie gęstości kości
– nadciśnienie
– miażdżyca
– zaburzenia miesiączkowania u dziewcząt
– problemy skórne
– zaburzenia koncentracji i uwagi
– astma
– choroba stłuszczeniowa wątroby
Do tej długiej listy potencjalnych schorzeń należy dorzucić jeszcze aspekty psychologiczne – niską samoocenę oraz wykluczenie z grupy rówieśników. Ponadto w okresie rozwoju organizmu kształtuje się ilość komórek tłuszczowych w organizmie. U dorosłych ilość komórek tłuszczowych jest stała, zaś u dzieci – może zwiększać się u dzieci z nadwagą. A to oznacza większą skłonność do nadwagi w dorosłym życiu i trudności z utrzymaniem prawidłowej masy ciała w przyszłości.

Dlaczego coraz więcej dzieci ma problem z nadwagą?Zjawiskiem o zasięgu globalnym jest epidemia otyłości. Nie bez przyczyny użyte jest sformułowanie „epidemia”, zarezerwowane dla jednostek chorobowych – otyłość także została uznana za chorobę. Szczególnie niepokojący jest fakt, iż otyłość pojawia się także u dzieci. Trudno o bardzo dokładne dane, gdyż dzieci o nadmiernej masie ciała stale przybywa. Wiemy na pewno, że problem nadwagi dotyczy co najmniej kilkunastu 5 dzieci, a otyłości – kilku %. Co leży u podłoża tych niepokojących statystyk?
Otyłość określana jest mianem choroby cywilizacyjnej, co wiele wyjaśnia. Główną przyczyną otyłości u osób w każdym wieku jest bowiem niewłaściwy tryb życia. Predyspozycje genetyczne, zaburzenia hormonalne czy inne problemy zdrowotne odgrywają znacznie mniejszą rolę w generowaniu nadwagi niż siedzący tryb życia i niewłaściwe nawyki żywieniowe. Współczesna dieta dziecka obfituje w mało wartościową żywność przetworzoną. Dzieci jedzą zbyt dużo węglowodanów, dostarczanych nie tylko w słodyczach czy napojach gazowanych, ale także w jogurtach owocowych, nektarach owocowych, białym pieczywie czy produktach mącznych. Ponadto posiłki przyjmowane są nieregularnie, a małe dzieci często są przekarmiane na drodze wmuszania w nich jedzenia. Do tego dochodzi brak regularnej aktywności fizycznej. A co najważniejsze – dzieci wynoszą takie niewłaściwe nawyki z domu, powielając tryb życia i sposób odżywiania rodziców. Otyłość dziecka jest zatem problemem całej rodziny.

Czy dieta odchudzająca nie zaszkodzi dziecku?Dla większości z nas zdrowe dziecko to pulchne dziecko. To dlatego wielu rodziców nie wyobraża sobie odchudzania swojego dziecka. A taka potrzeba zachodzi coraz częściej – niekiedy już podczas wykonywania bilansu zdrowia kilkulatka pediatra stwierdza nadmierną wagę u dziecka i zaleca redukcję masy ciała. Nadwaga u dziecka prędzej czy później doprowadzi do rozwoju licznych powikłań zdrowotnych, obejmujących przede wszystkim poważne choroby przewlekłe, takie jak nadciśnienie, astma czy cukrzyca typu 2. A tego nie chce dla swojego dziecka żaden rodzic, prawda? Nie należy zatem obawiać się diety odchudzającej u dziecka, nie należy także utożsamiać jej z koniecznością znacznego ograniczenia ilości przyjmowanych posiłków. Odchudzanie u dzieci koncentruje się bowiem przede wszystkim na zmianach jakościowych diety, z zachowaniem niewielkiego deficytu kalorii i wprowadzeniem regularnej aktywności fizycznej.
Odchudzanie dziecka najlepiej jest przeprowadzić we współpracy z dietetykiem. Rozwijający się organizm dziecka potrzebuje wielu składników odżywczych, zatem dieta odchudzająca powinna być doskonale zbilansowana pod kątem zawartości makro – i mikroskładników. Dietetyk – po ocenie stanu zdrowia dziecka – ułoży indywidualny jadłospis oraz będzie kontrolował postępy diety. Takie odchudzanie dziecka to pewny i bezpieczny sposób na utrzymanie prawidłowej wagi u dziecka oraz doskonałego stanu zdrowia.

Jak zapobiegać nadwadze u dziecka?Profilaktyka nadwagi u dzieci to bardzo rozsądne postępowanie, dużo łatwiejsze do zrealizowania niż odchudzanie dziecka. Zapobieganie otyłości u dzieci powinno być ukierunkowane na odpowiednie zbilansowanie diety oraz regularną aktywność fizyczną. Zdrowa dieta dla dziecka powinna opierać się na naturalnych, jak najmniej przetworzonych produktach. Należy unikać spożywania słodyczy, napojów gazowanych, fast foodów, białego pieczywa, ograniczyć warto spożycie produktów mącznych. Warto za to sięgać często po warzywa, pieczywo pełnoziarniste, mięsa i ryby, orzechy, masło, oleje roślinne, nabiał.
Jak widać – nie ma konieczności obsesyjnego liczenia kalorii czy stosowania diety eliminacyjne. Wystarczy po prostu bazować na wartościowych produktach. A doskonałym uzupełnieniem takiej diety jest ruch – może on przyjmować formę regularnych zajęć sportowych, ale także swobodnej zabawy na świeżym powietrzu. Rodzicom na pewno nie zabraknie pomysłów na to, jak zadbać o interesującą dla ich dziecka formę aktywności fizycznej.

Jak odchudzić dziecko?Wielu rodziców nie wyobraża sobie odchudzania dziecka, co wynika z pojmowania diety odchudzającej jako głodówki czy mocno eliminacyjnej diety. Nie należy się jednak obawiać stosowania diety odchudzającej u dziecka – korzyści z jej stosowania są bowiem nie do przecenienia.
Odchudzanie dziecka najlepiej zacząć od wizyty u dietetyka. Pediatra może bowiem stwierdzić nadwagę czy otyłość u dziecka i zasugerować konieczność redukcji masy ciała – ale nie skomponuje odpowiedniej diety. Z kolei dietetyk ułoży indywidualną dietę i będzie kontrolował jej efektywność. Rodzice powinni rozważyć także zmianę swojego sposobu odżywiania, gdyż dziecko wiernie naśladuje zachowania najbliższych. Gdy zauważy, że cała rodzina wprowadza nowy, zdrowszy model odżywiania, łatwiej będzie zaakceptować zmiany. Dieta odchudzająca dla dziecka nie polega na znacznym ograniczeniu kaloryczności, dziecku nie grozi zatem osłabienie, niedożywienie czy niedobory pokarmowe. Wystarczą odpowiednie zmiany jakościowe w diecie, aby masa ciała uległa unormowaniu.

Dieta odchudzająca dla dzieci – tylko od dietetyka?Organizm dziecka wykazuje specyficzne potrzeby żywieniowe – intensywny rozwój organizmu narzuca konieczność dostarczenia odpowiednich ilości związków odżywczych. Odpowiednio zbilansowana dieta powinna zatem dostarczać makro- i mikroelementów w takich ilościach, które pokryją dzienne zapotrzebowanie na te związki, określone dla poszczególnych grup wiekowych. Nie inaczej jest z dietą odchudzającą dla dziecka.
Jedynie wizyta u dietetyka i ułożenie indywidualnej diety dopasowanej do potrzeb konkretnego dziecka zapewni zdrową utratę zbędnej tkanki tłuszczowej. Nie warto eksperymentować na własną rękę, a tym bardziej nie należy rezygnować z diety odchudzającej u otyłego dziecka z obawy przed jej negatywnym wpływem na zdrowie. Odchudzanie dziecka u dietetyka to najskuteczniejsza i całkowicie bezpieczna forma troski o odpowiednią masę ciała, a zatem o zdrowie dziecka.

Mam problemy z wagą. Czy moje dziecko też będzie otyłe?Najczęstszą przyczyną otyłości wciąż pozostaje niewłaściwy styl życia. Jeśli zatem nadwaga u rodziców spowodowana jest siedzącym trybem życia i źle zbilansowaną dietą – z dużym prawdopodobieństwem dziecko przejmie takie złe nawyki i także może mieć problemy z wagą. I to właśnie dlatego dzieci otyłych rodziców bardzo często same stają się otyłe. Dużym uproszczeniem jest natomiast obwinianie za rodzinną nadwagę „genetyki”. W przypadku dzieci zaledwie około 5% przypadków otyłości ma podłoże hormonalne, genetyczne czy wynika ze stosowanej farmakoterapii. Wtedy można mówić o tzw. otyłości wtórnej. Wśród dzieci dotkniętych otyłością zaledwie ułamek to dzieci dotknięte schorzeniami genetycznymi.

Czy otyłość u dzieci zawsze spowodowana jest złą dietą?Ponad 90% przypadków otyłości to tzw. otyłość pierwotna, spowodowana niewłaściwą dietą, przyjmowaniem zbyt dużej ilości kalorii czy cukru oraz brakiem aktywności fizycznej, stresem. Wszystkie te sytuacje prowadzą do powstania dodatniego bilansu energetycznego i przyrostu tkanki tłuszczowej. Pozostałych kilka % przypadków to tzw. otyłość wtórna. Jej najczęstsze przyczyny to:
– schorzenia genetyczne
– zaburzenia hormonalne (niedoczynność tarczycy, wrodzony przerost nadnerczy, hiperkortyzolemia)
– stosowane leki (glikokortykosteroidy, leki antydepresyjne, leki hormonalne, neuroleptyki)
Każdy przypadek nadwagi lub otyłości u dzieci powinien być skonsultowany z pediatrą oraz dietetykiem.

Jak namówić dziecko do odchudzania?Konieczność zredukowania wagi nie może być dla dziecka odbierana jako przymus. Najwłaściwszym postępowaniem jest wyjaśnienie dziecku, że od tej pory cała rodzina będzie odżywiać się nieco inaczej i będzie prowadzić bardziej aktywny tryb życia. Oczywiście na samych deklaracjach nie możemy poprzestać – w proces odchudzania dziecka muszą się zaangażować wszyscy domownicy, dając dziecku przykład godny naśladowania.
Należy ograniczyć dostępność słodkich i słonych przekąsek, unikać podjadania między posiłkami, w miarę możliwości kontrolować to, co dziecko je poza domem. Słodycze zastąpmy zdrowymi desrami czy domowymi wypiekami. Wszelkie zmiany w sposobie odżywiania najlepiej jest wprowadzać metodą małych zmian – wtedy odchudzanie dziecka będzie dla niego mniej dotkliwe.

Otyłe dziecko to chore dziecko?Otyłość uznawana jest obecnie za chorobę cywilizacyjną, a zatem redukcja masy ciała to w istocie najistotniejsza metoda jej leczenia. Otyłość u dziecka pociąga za sobą szereg konsekwencji zdrowotnych, które dziecko odczuje teraz, ale także w życiu dorosłym. Już dzieci w wieku szkolnym cierpią na zaburzenia koncentracji, drażliwość i kłopoty ze snem, pojawia się znaczne upośledzenie sprawności fizycznej, astma. Coraz częściej diagnozuje się także insulinooporność, a nawet cukrzycę typu 2. Obniża się także granica wieku, w której stwierdzane jest nadciśnienie czy miażdżyca. A w wieku dorosłym istnieje większe ryzyko rozwoju wszelkich chorób cywilizacyjnych, także tych przyczyniających się do przedwczesnej śmierci.