Jak uniknąć zachorowania na cukrzycę?

Jak uniknąć zachorowania na cukrzycęCukrzyca typu 2 to powszechnie występująca choroba przewlekła, która może dotyczyć sporego odsetka osób. Jest to choroba powikłana wystąpieniem licznych schorzeń przewlekłych, w tym chorób układu sercowo – naczyniowego czy niewydolności nerek oraz obciążona zwiększoną śmiertelnością. Dlatego tak istotne znaczenie ma profilaktyka cukrzycy – a w tym celu niezbędna jest odpowiednia modyfikacja stylu życia. Dzięki temu możliwe jest utrzymanie prawidłowej masy ciała, właściwej glikemii i profilu lipidowego krwi.

 

W jaki sposób rozwija się cukrzyca typu 2?

Aby móc skutecznie zapobiegać rozwojowi cukrzycy typu 2, konieczne jest poznanie czynników sprzyjających jej rozwojowi i wyeliminowanie jak największej ich ilości. Oczywiście – niemożliwe jest wyeliminowanie wszystkich czynników ryzyka, jednak większość z nich jest modyfikowalna. Cukrzyca rozwija się wieloetapowo, a przyczyny rozwoju choroby są bardzo złożone. Przede wszystkim podkreślany jest udział zaburzeń gospodarki insulinowej. Nadmierna kumulacja tkanki tłuszczowej oraz dieta obfitująca w węglowodany sprzyjają rozwojowi insulinooporności, czyli zmniejszonej wrażliwości komórek na działanie hormonu insuliny. Insulinooporność przyczynia się do tego, że glukoza nie jest wykorzystywana przez komórki i gromadzona jest we krwi. W ten sposób utrzymuje się hiperglikemia, czyli podwyższony poziom glukozy we krwi – a to stymuluje trzustkę do syntezy większych ilości insuliny. Z czasem komórki trzustki wyczerpują rezerwy wydzielnicze i wówczas spada ilość wydzielanej przez trzustkę, a hiperglikemia się nasila. I wtedy rozwija się cukrzyca typu 2.

Jak już wspomniano, najistotniejszymi czynnikami ryzyka rozwoju cukrzycy jest nadmierna masa ciała, a także dieta bazująca na węglowodanach. U osób z BMI powyżej 29, ryzyko rozwoju cukrzycy wzrasta o ponad 10%. Kolejne czynniki ryzyka to siedzący tryb życia, nadużywanie alkoholu, a także czynniki niemodyfikowalne jak wiek, predyspozycje genetyczne oraz płeć żeńska. Zapobieganie rozwojowi cukrzycy koncentruje się na wyeliminowaniu jak największej liczby czynników ryzyka poprzez zmianę stylu życia, a także regularne wykonywanie badań profilaktycznych.

 

Kalendarz niezbędnych badań

Aby móc zapobiegać rozwojowi cukrzycy, a także móc jak najszybciej zdiagnozować to schorzenie, konieczne jest regularne wykonywanie badań profilaktycznych. Najistotniejsze z nich to poziom glukozy na czczo oraz glikemii przygodnej, a w razie nieprawidłowego wyniku badań – doustny test tolerancji glukozy. W związku z tym, że cukrzyca poprzedzona jest stanem insulinooporności, warto jest monitorować gospodarkę insulinową – zwłaszcza, gdy pojawiają się objawy mogące sugerować insulinooporność. Mowa m.in. o nadwadze, senności i zmęczeniu, wzmożonej ochocie na słodycze, a także uczuciu osłabienia pojawiającym się po spożyciu posiłku bogatego w węglowodany. Przy podejrzeniu insulinooporności wymagane jest wykonanie tzw. klamry euglikemicznej.

Cukrzyca może towarzyszyć zespołowi metabolicznemu, na który składają się m.in. zaburzenia lipidowe, nadciśnienie czy miażdżycę. Dlatego też warto regularnie wykonywać oznaczenie lipidogramu – poziomu cholesterolu całkowitego, LDL i HDL oraz trójglicerydów. Oczywiście nie należy zapominać o pomiarach masy ciała oraz ciśnienia krwi.

 

Ogranicz spożycie węglowodanów w diecie

Podstawowym błędem dietetycznym jest nadmierne spożycie węglowodanów. Oczywiste jest, że dotyczy to cukru spożywanego ze słodyczami, napojami słodzonymi czy żywnością przetworzoną. Ale nie każdy wie, że niekorzystny wpływ na gospodarkę insulinowo – węglowodanową mogą wywierać także węglowodany złożone, gdyż każdorazowe ich spożycie przyczynia się do zwiększenia poziomu glukozy i insuliny we krwi. A w dłuższej perspektywie czasu może prowadzić do rozwoju insulinooporności. Sporą uwagę należy ponadto zwrócić na fruktozę spożywaną w postaci syropu glukozowo – fruktozowego. Okazuje się bowiem, że spożywana w nadmiarze fruktoza sprzyja rozwojowi otyłości oraz stłuszczenia wątroby, a to prędzej czy później doprowadzi do rozwoju insulinooporności. Dlatego też polecam dietę niskowęglowodanową, która ogranicza spożycie wszystkich węglowodanów, a zwiększa spożycie tłuszczów. Szczególnie godna polecenia jest dieta ketogeniczna, w której spożycie węglowodanów jest zminimalizowane do tego stopnia, że źródłem energii stają się syntetyzowane na drodze przemian tłuszczów ciała ketonowe. To idealna dieta w insulinooporności. Wysokie spożycie tłuszczu ze zminimalizowaniem spożycia węglowodanów w kompleksowy sposób pomaga zapobiegać insulinooporności i cukrzycy na drodze:

  • normalizowania poziomu glukozy i insuliny we krwi
  • promowania procesu lipolizy
  • zapewniania długotrwałego uczucia sytości

cukrzycaNie należy obawiać się wysokiego spożycia tłuszczów – jeśli pochodzą one z naturalnych produktów, a nie żywności przetworzonej bogatej w tłuszcze trans, wówczas nie ma obawy o ich negatywny wpływ na zdrowie. Obalono już bowiem mit o szkodliwości tłuszczów, a co więcej – wykazano, że tłuszcze są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Moje doświadczenie z osobami stosującymi proponowane przeze mnie diety niskowęglowodanowe i ketogeniczne jednoznaczne wskazuje, że takie modele odżywiania doskonale sprawdzają się zarówno w prewencji cukrzycy, jak i jej leczeniu. Zastosowanie diety ketogenicznej pomaga bowiem unormalizować glikemię w takim stopniu, że można zredukować dawki leków hipoglikemizujących, a nawet je wyeliminować.

 

Uprawiaj regularnie sport, unikaj używek, wysypiaj się

Aby zminimalizować ryzyko rozwoju cukrzycy, należy unikać czynników generujących powstanie tzw. stresu oksydacyjnego. Mowa o nasilonym oddziaływaniu wolnych r3odników, które generują przewlekły stan zapalny, a także sprzyjają uszkodzeniu struktur białkowych czy lipidowych. Konieczne jest zrezygnowanie z używek – palenia papierosów i spożywania alkoholu. Ważna jest także odpowiednia ilość snu – osoby nie wysypiające się w wystarczającym stopniu są bardziej narażone na stres, zaburzenia hormonalne oraz kompulsywne podjadanie.

W celu zapobiegania cukrzycy należy regularnie uprawiać sport. Nie chodzi wcale o bardzo intensywne treningi – wystarczy lekka bądź umiarkowana aktywność. Najważniejsze, aby była ona regularna; wówczas pracujące mięśnie sięgają po glukozę i normalizują jej poziom we krwi. Ćwiczenia fizyczne zwiększają ponadto wrażliwość komórek na działanie insuliny.

Profilaktyka cukrzycy nie jest bardzo skomplikowana, a zdecydowanie się opłaca. Wdrożenie w życie kilku zdrowych nawyków naprawdę pozwala na zredukowanie ryzyka rozwoju cukrzycy. Lepiej wprowadzić te zmiany zanim rozwinie się cukrzyca, gdyż wówczas, poza prowadzeniem zdrowego stylu życia, konieczne będzie wdrożenie farmakoterapii. A niekiedy nawet to nie wystarczy, aby zapobiec powikłaniom cukrzycy.