Fruktoza – tego o niej nie wiesz!

Fruktoza, czyli cukier owocowy to związek występujący naturalnie w wielu produktach pochodzenia roślinnego. Poza występującym naturalnie cukrem owocowym, nasza dieta dostarcza ogromnych ilości fruktozy ukrytej w żywności przetworzonej i dostarczanej wraz z syropem glukozowo – fruktozowym. Przez wiele lat fruktoza uznawana była błędnie za zdrowy cukier, po spożyciu którego nie odnotowywano wzrostu glikemii ani zwiększonej syntezy insuliny przez trzustkę. Fruktozę uznano zatem za alternatywę dla glukozy, pożądaną zwłaszcza w diecie chorych na cukrzycę. Okazuje się jednak, że spożywanie fruktozy może przyczynić się do rozwoju insulinooporności – a to nie jedyny negatywny wpływ tego cukru na zdrowie.

Fruktoza – co to za cukier?

Fruktoza jest cukrem prostym występującym naturalnie w miodzie oraz owocach, ponadto jej źródłem w diecie może być sacharoza. Ten dwucukier, zbudowany z cząsteczki fruktozy i glukozy to biały cukier, którym słodzimy kawę i herbatę i który znaleźć można w wielu produktach spożywczych. W ostatnich latach znaczącym źródłem fruktozy jest także syrop glukozowo – fruktozowy (syrop wysokofruktozowy, HFCS), który nagminnie dodawany jest do produktów spożywczych, także tych powszechnie uznawanych za zdrowe (np. produktów dla dzieci). Nie dziwi zatem, że z roku na rok rośnie konsumpcja fruktozy – a to może być jedną z przyczyn obserwowanego stale wzrostu zachorowań na choroby przewlekłe.

Produkty o największej zawartości fruktozy to:

– wszystkie owoce za wyjątkiem awokado, ananasów, limonki oraz żurawiny; najwięcej fruktozy zawierają daktyle (ponad 30 g), winogrona i banany (około 8 g), jabłka i gruszki (6,5 – 7 g)
– produkty zbożowe z pszenicy
– mięsa przetworzone

W niewielkich ilościach można znaleźć fruktozę w warzywach – najwięcej fruktozy zawierają gotowane ziemniaki i buraki (około 3 – 4 g), por, dynia, papryka i kapusta (około 2 g). Natomiast fruktoza w bardzo dużych ilościach znajduje się w każdym produkcie przetworzonym, który zawiera w swoim składzie syrop glukozowo – fruktozowy – są to m. in. słodycze, napoje gazowane, produkty mleczne (jogurty, mleka smakowe), wypieki, leki i suplementy diety, przetwory owocowe, ketchupy, dania instant czy fast foody. Wszechobecne występowanie syropu glukozowo – fruktozowego powinno skłonić nas do starannego studiowania etykiet ze składem produktów oraz unikania żywności przetworzonej. Dlaczego?

Wpływ spożywania fruktozy na zdrowie

Fruktoza to cukier o odmiennych od glukozy przemianach metabolicznych. Przede wszystkim – jest ona absorbowana z jelita w niewielkim stopniu. Ograniczonemu wchłanianiu fruktozy – zwłaszcza w przypadku jej nadmiernego spożycia – towarzyszy rozwój w świetle jelit środowiska hiperosmolarnego i powstanie biegunek. Część niestrawionej fruktozy dociera do jelita grubego, gdzie podlega fermentacji bakteryjnej i prowadzi do rozwoju zaburzeń jelitowych. Ale to jedynie początek długiej listy zaburzeń zdrowotnych, które powstają w konsekwencji spożywania w nadmiarze fruktozy.

Kolejną jest wzrost stężenia kwasu moczowego, co sprzyja rozwojowi kamicy nerwowej, stanów zapalnych stawów, dny moczanowej czy chorób układu sercowo – naczyniowego (m. in. nadciśnienia). Fruktoza wywiera negatywny wpływ na gospodarkę lipidową. Przekształcana jest do związków będących prekursorami trójglicerydów oraz lipidowej frakcji VLDL. Ponadto fruktoza nie trafia tak jak glukoza do wielu tkanek, a kumuluje się w wątrobie – a to prowadzi do rozwoju niealkoholowego stłuszczenia wątroby. Generuje to zaburzenia w funkcjonowaniu tego narządu, upośledzenie przemian glukozy oraz rozwój insulinooporności. Wszystkie te zmiany mogą sprzyjać rozwojowi nadwagi. Co więcej – fruktoza zmniejsza wydzielanie leptyny, czyli hormonu sytości. Sprzyja to przyjmowaniu większych ilości pokarmów i dalszemu przybieraniu na wadze.

Warto zminimalizować spożycie fruktozy, oczywiście zalecenie to dotyczy także innych cukrów. Zastąpić należy je wartościowymi tłuszczami roślinnymi i zwierzęcymi pochodzącymi z jak najmniej przetworzonych produktów. Pozwoli to zminimalizować ryzyko chorób układu krążenia, insulinooporności i cukrzycy typu 2, a także zachować nienaganną sylwetkę. To także doskonałą odpowiedź na pytanie, jak odchudzić dziecko i zadbać o jego prawidłowe nawyki żywieniowe.