Dieta zapobiegająca polipom jelita grubego

Polipy to uwypuklenia błony śluzowej jelita, które diagnozuje się nawet u 40% osób, które wykonały kolonoskopię. Polipy określane są mianem nowotworów łagodnych, które u około 5% osób przekształcają się w złośliwy nowotwór jelita grubego. Polipy rozwijają się na podłożu nieprawidłowych komórek śluzówki jelita, a nieprawidłowości te bardzo często wynikają z niezdrowego stylu życia. Profilaktyka polipów jelita grubego sprowadza się zatem do prowadzenia zdrowego stylu życia, a także wykonywania okresowych badań.

Co sprzyja rozwojowi polipów jelita grubego?

Ryzyko rozwoju polipów grubego rośnie po 30 r. ż., a w grupie wiekowej powyżej 50 lat polipy mogą występować u co czwartej osoby. Większe ryzyko rozwoju polipów występuje na pewno u tych osób, w rodzinie których zdarzały się przypadki tej choroby. Ogromne znaczenie na także nasz styl życia, ze szczególnym uwzględnieniem diety. Uszkodzeniu błony śluzowej jelita oraz powstawaniu polipów na podłożu tych uszkodzeń sprzyja m. in. palenie papierosów oraz spożywanie alkoholu, które mogą powodować podrażnianie śluzówki jelit. Ponadto metabolit alkoholu – aldehyd octowy jest niezwykle toksyczny, prowadzi do uszkodzenia DNA komórek i ich nieprawidłowych podziałów. Niekorzystny wpływ na rozwój polipów jelita grubego ma także siedzący tryb życia – brak aktywności fizycznej przekłada się na spowolnienie perystaltyki jelit i rozwój zaparć. W przebiegu zaparć dochodzi do opóźnionego pasażu treści jelitowej oraz zalegania w jelitach szkodliwych składników diety i produktów przemiany materii.

Ogromne znaczenie w rozwoju polipów, a w konsekwencji nawet raka jelita grubego ma niewłaściwie skomponowana dieta. Jednym z najpoważniejszych błędów żywieniowych jest zbyt wysokie spożycie węglowodanów. Jaki jest związek między węglowodanami a większą zapadalnością na polipy i inne schorzenia zapalne jelit? Po pierwsze – cukier odpowiada za rozwój stanu zapalnego, co przekłada się na większe ryzyko rozwoju polipów jelita grubego. Po drugie – spożycie węglowodanów generuje wzrost stężenia insuliny oraz insulinopodobnego czynnika wzrostu. A te związki hamują proces apoptozy, czyli fizjologicznego usuwania uszkodzonych i nieprawidłowo funkcjonujących komórek. Ograniczenie procesu apoptozy wraz z nasileniem stanu zapalnego sprzyja przerostowi nabłonka oraz uwypukleniu błony śluzowej ponad powierzchnię – i w ten sposób powstają polipy. Nie bez znaczenia jest także fakt, iż dieta obfitująca w węglowodany sprzyja rozwojowi otyłości i cukrzycy typu 2 – a te schorzenia skorelowane są z częstszym występowaniem polipów jelita.

Kolejnym istotnym błędem dietetycznym jest zbyt wysokie spożycie wysokoprzetworzonych wędlin i mięs, zwłaszcza wędzonych i peklowanych. Stanowią one źródło azotanów i azotynów, a także szkodliwych środków konserwujących. Zasadniczym błędem żywieniowym jest ponadto zbyt niskie spożycie błonnika. Sprzyja to powstawaniu zaparć oraz wpływa negatywnie na stan bakteryjnej flory jelitowej.

Jaka dieta może zminimalizować ryzyko rozwoju polipów jelita?

Zdrowa, zbilansowana dieta może stanowić skuteczna profilaktykę polipów, przyczyniając się jednocześnie do profilaktyki raka jelita grubego. Jedną z najważniejszych zasad diety jest zredukowanie spożycia węglowodanów, a zwłaszcza cukru rafinowanego. Pozwala to unormalizować poziom glukozy i insuliny, redukując tym samym przewlekły stan zapalny. Ponadto dieta niskowęglowodanowa to doskonała dieta na redukcję tkanki tłuszczowej – a ryzyko powstania polipów jest wyższe u osób z nadwagą i otyłością, zwłaszcza typu brzusznego. Ograniczając spożycie węglowodanów prostych i złożonych, należy pamiętać o odpowiedniej podaży błonnika – jego świetnym źródłem są warzywa. Spożywanie warzyw bogatych w błonnik może zredukować ryzyko rozwoju polipów nawet o 20 – 35%. Błonnik wspomaga utrzymanie fizjologicznej flory bakteryjnej, pobudza perystaltykę jelit. Dzięki temu uniknąć można zaparć, procesy trawienne przebiegają znacznie sprawniej, zredukowane zostaje ryzyko podrażnień i uszkodzeń błony śluzowej jelit. Ponadto błonnik spowalnia wchłanianie węglowodanów z przewodu pokarmowego, przyczyniając się do powolniejszego wzrostu stężenia glukozy we krwi. Ponadto warzywa stanowią doskonałe źródło bioflawonoidów, które łagodzą stany zapalne i redukują wolne rodniki.

Dużą rolę odgrywa regularna aktywność fizyczna. Sport pomaga usprawnić pasaż jelitowy treści pokarmowej, redukując zaparcia i wspomagając procesy trawienne. Nie bez znaczenia jest także fakt, że dzięki aktywności fizycznej znacznie łatwiej jest utrzymać prawidłowy poziom glukozy we krwi, a także prawidłową masę ciała. I wreszcie – po 50 r. ż. konieczne jest regularne wykonywanie kolonoskopii.