Dieta ketogeniczna – sposób na ból i stan zapalny
Z roku na rok poznajemy coraz nowsze właściwości prozdrowotne diety ketogenicznej. Nic dziwnego – dieta ta budzi coraz większe zainteresowanie nie tylko konsumentów, ale także naukowców. Przybywa więc badań klinicznych, które potwierdzają rozmaite korzyści ze stosowania diety ketogenicznej. Jednym z najbardziej obiecujących zastosowań klinicznych diety ketogenicznej jest terapia epilepsji, zwłaszcza lekoopornej. Okazuje się także, że dieta ketogeniczna może skutecznie wspomagać terapię bólu czy stanów zapalnych.
W jaki sposób dieta ketogeniczna może łagodzić ból?
Ból to jeden z czynników zdrowotnych, który może rzutować na jakość życia chorego; długotrwały i uciążliwy ból może wykluczać z codziennej aktywności oraz przyczynić się do rozwoju depresji. Skuteczna walka z bólem ma zatem ogromne znaczenie, jednak przewlekłe stosowanie leków przeciwbólowych obciążone jest wystąpieniem licznych efektów ubocznych i może prowadzić do uzależnienia. Dieta ketogeniczna może okazać się skuteczną metoda niefarmakologicznego leczenia bólu, a działanie łagodzące ból może wynikać z następujących mechanizmów:
– adenozyna to neuromodulator o działaniu przeciwbólowym, który syntetyzowany może być z S – adenozylohomocysteiny, a także na drodze defosforylacji związku wysokoenergetycznego ATP; dieta ketogeniczna zwiększa syntezę ATP, wpływając tym samym na wzrost poziomu adenozyny
– zmniejszenie metabolizmu glikolitycznego (co ma miejsce podczas stosowania diety ketogenicznej) sprzyja redukowaniu bólu
– zarówno u podłoża bólu, jak i napadów drgawkowych leży nadpobudliwość neuronów; jeśli dieta ketogeniczna okazuje się być wyjątkowo skuteczna w przypadku redukowania napadów padaczkowych, na drodze podobnego mechanizmu może przyczynić się do łagodzenia bólu
W badaniach na zwierzętach wykazano, iż stosowanie diety ketogenicznej przez 2 – 3 tygodnie przyczynia się do zredukowania odczuć bólowych u szczurów poddawanych działaniu bodźców termicznych (test płyty grzewczej). Z kolei w badaniach klinicznych uzyskano bardzo obiecujące wyniki stosowania diety ketogenicznej u cierpiących na migrenę. W grupie 45 kobiet borykających się z regularnymi atakami migreny zastosowano dietę ketogeniczną, która kontynuowana była przez miesiąc, po czym przez kolejnych pięć miesięcy stosowano standardową dietę. Podczas miesiąca stosowania diety ketogenicznej uczestniczki badania zauważyły znaczącą redukcję liczby ataków migrenowych, zaś powrotowi do tradycyjnego modelu odżywiania towarzyszyło nasilenie objawów migreny.
Dieta ketogeniczna kontra stan zapalny
Wiele rodzajów bólu spowodowanych jest przez przewlekłe zapalenie. Dieta ketogenna może zmniejszyć stan zapalny. W porównaniu z metabolizmem glukozy metabolizm ketonów wytwarza mniej reaktywnych form tlenu – o których wiadomo, że przyczyniają się do stanu zapalnego. U gryzoni diety ketogenne zmniejszają ilość reaktywnych form tlenu w mózgu i zmniejszają centralne stany zapalne oraz reaktywne formy tlenu w modelu stwardnienia rozsianego. W dwóch badaniach klinicznych stwierdzono natomiast, że dieta ketogenna trwająca od 12 tygodni do 6 miesięcy zmniejszyła objawy zapalenia wątroby u osób otyłych pacjenci z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby (oprócz poprawy różnych innych zmiennych fizjologicznych i biochemicznych).
Oprócz wpływu ketonów i metabolizmu ketonów, wysoka zawartość tłuszczu w dietach ketogennych podnosi poziom kwasów tłuszczowych w organizmie, w tym długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które wiążą się z receptorami aktywowanymi przez proliferatory peroksysomów. Po aktywacji te receptory jądrowe wywołują zmiany transkrypcyjne, których konsekwencją jest zwiększony metabolizm lipidów. Syntetyczni agoniści receptora aktywowanego przez proliferator peroksysomu zmniejszają zapalenie wywołane eksperymentalnie.
Dodatkowym mechanizmem o potencjalnym działaniu przeciwzapalnym jest adenozyna. Jak zauważono powyżej, rośnie liczba dowodów, że metabolizm ketolityczny podnosi poziomy neuromodulatora adenozyny, a związek ten wykazuje aktywność przeciwzapalną. Zatem dieta ketogeniczna może mieć działanie przeciwzapalne poprzez zwiększoną produkcję adenozyny.
Dieta ketogeniczna okazuje się być godnym polecenia modelem żywienia, którym powinny zainteresować się osoby dotknięte przewlekłym stanem zapalnym i chronicznym bólem, w tym cierpiący na migrenę, reumatoidalne zapalenie stawów czy fibromialgię. Dieta ta doskonale sprawdza się także w przypadku rozmaitych schorzeń neurologicznych i neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, epilepsja. Wiele mówi się o terapeutycznym wymiarze diety ketogenicznej u chorych na insulinooporność i cukrzycę typu 2, a także choroby układu sercowo – naczyniowego. Stosowanie diety ketogenicznej może zatem stanowić doskonały sposób na profilaktykę licznych chorób przewlekłych i uzupełnienie ich terapii. Wizyta u dietetyka, który skomponuje indywidualną dietę keto jest zatem doskonałą inwestycją w zdrowie, a także nienaganną sylwetkę, gdyż jest to niezwykle skuteczna dieta na redukcję.
