Jak rozpoznać, czy jesteś w stanie ketozy?

Dieta ketogeniczna to zdrowy model odżywiania, który umożliwia skuteczną redukcję masy ciała, a także profilaktykę wielu chorób cywilizacyjnych. Uznawana jest za odpowiednia dla chorych na insulinoopornośc i cukrzycę, jest to także odpowiednia dieta dla sportowców. Jest to dieta dość wymagająca, w której konieczne jest przestrzeganie jadłospisu. Ma to na celu osiągnięcie stanu ketozy, czyli unikatowego stanu metabolicznego, w którym organizm pozyskuje energię nie z glukozy, a z ciał ketonowych. Istotą diety ketogenicznej jest zatem uzyskanie stanu ketozy i jej utrzymanie. A to nie jest łatwe, gdyż nawet niewielkie odstępstwa od ustalonego jadłospisu mogą uniemożliwić optymalną syntezę ciał ketonowych. Osoby decydujące się na dietę keto powinny zatem znać podstawowe zasady diety, a także metody monitorowania ketozy.

Objawy mogące świadczyć o tym, że jesteś w stanie ketozy

Wejście w stan ketozy może trwać do dwóch tygodni. W tym okresie organizm pozbawiony jest węglowodanów dostarczanych wraz z dietą, a zatem w pierwszej kolejności zużywane są ustrojowe zapasy glukozy. Gdy to nastąpi, wówczas metabolizm podlega przekierowaniu na pozyskiwanie alternatywnych źródeł energii – a takimi są ciała ketonowe otrzymywane na drodze przekształcania tłuszczów.

W okresie adaptacji do ketozy mogą pojawić się charakterystyczne symptomy, które przez spory odsetek osób odbierane są jako efekty uboczne diety i stanowią przyczynę do porzucenia jadłospisu. W rzeczywistości jednak powinny to być wyczekiwane zmiany zachodzące w organizmie, które świadczą o pojawieniu się we krwi ciał ketonowych. Najczęściej występujące objawy, które mają łagodny charakter to:

– nieprzyjemny zapach z ust, wynikający z wydychania acetonu
– zwiększone pragnienie i suchość w ustach
– utrata apetytu
– szybka utrata wagi

Wiele osób już od pierwszych dni stosowania diety ketogenicznej nie doświadcza żadnych negatywnych objawów, odczuwając przypływ energii, który towarzyszy im już na stałe podczas kontynuowania diety.

Zauważenie u siebie takich objawów z dużym prawdopodobieństwem wskazuje na wejście w stan ketozy. Jeśli zatem rozpoczynamy swoją przygodę z dietą ketogeniczną, wówczas możemy na podstawie wymienionych symptomów rozpoznać, kiedy stan ketozy zostaje osiągnięty. Jednak te pierwsze objawy szybko przemijają – i wtedy potrzebne są inne, bardziej precyzyjne metody kontrolowania ketozy.

Pomiar ciał ketonowych we krwi i w moczu

Najbardziej wiarygodną metodą rozpoznania ketozy i monitorowania przebiegu diety ketogenicznej jest regularne dokonywanie pomiarów ciał ketonowych. Ketony mogą być wykrywane we krwi i w moczu, zaś rzadziej dokonywane są pomiary ciał ketonowych w wydychanym powietrzu.Wiele osób decyduje się na pomiar ciał ketonowych w moczu, jednak metoda ta nie jest wiarygodna. Taki pomiar jest nieinwazyjny i bardzo prosty. Wystarczy zanurzyć pasek testowy w próbce moczu i odczytać przybliżone stężenie ciał ketonowych. Ta tania i całkowicie bezbolesna metoda pomiaru ciał ketonowych nie sprawdza się jednak w celu monitorowania ketozy. Po pierwsze dlatego, że wykrywa obecność jedynie acetooctanu, a nie wszystkich ciał ketonowych. Ponadto metoda pomiaru ciał ketonowych nie jest wiarygodna, gdyż ciała ketonowe w moczu wykrywane są nawet po kilkunastogodzinnym poście, wymiotach czy w przebiegu gorączki.

Pomiar ciał ketonowych we krwi jest metodą bardziej dokładną i polecaną, jednak wymaga nakłuwania palca w celu pobrania próbki krwi. Jest to ponadto metoda bardziej kosztowna, gdyż wymaga zakupu drogich pasków testowych i aparatu do pomiaru. Niedogodności te rekompensowane są jednak faktem, że tak wykonane pomiary umożliwiają precyzyjne oszacowanie stężenia ciał ketonowych we krwi. Zalecany poziom ketonów podczas diety ketogenicznej to 1.5 – 3 mmol/ l. Pomiarów dokonywać należy regularnie, o tej samej porze dnia. Fizjologicznie najwyższe stężenie ketonów występuje wieczorem, zaś najniższe – rano. Najlepiej jest dokonywać pomiarów na czczo, przed spożyciem pierwszego posiłku.

Pomiar ciał ketonowych w wydychanym powietrzu jest metodą mało popularną, co wynika z bardzo ograniczonej dostępności urządzeń. Ponadto brak jest jednolitego sposobu przedstawiania wyników badań, gdyż każdy aparat podaje wynik w różnorodny sposób i brak uniwersalnego przelicznika na poziom ketonów we krwi.