Czy można zapobiec cukrzycy ciążowej?

Czy można zapobiec cukrzycy ciążowejCukrzyca ciążowa to jedno z poważniejszych powikłań dotykających kobiety ciężarne. Zazwyczaj cukrzyca ciężarnych rozwija się u kobiet obciążonych określonymi czynnikami ryzyka, jednak nie jest to żelazną regułą – choroba może bowiem dotknąć także kobiety bez obecnych czynników ryzyka. Nie można mieć zatem stuprocentowej pewności, czy w ciąży dojdzie do rozwoju cukrzycy. Można jednak zrobić wiele, aby ryzyko to zminimalizować.

 

Cukrzyca ciążowa – skąd się bierze i czym grozi?

Cukrzyca ciążowa to cukrzyca pojawiająca się podczas ciąży i ustępująca po porodzie; wystąpienie tego schorzenia wiąże się ze znacznie większym ryzykiem rozwoju w przyszłości cukrzycy typu 2. Cukrzycę ciążową odróżnić należy od cukrzycy zdiagnozowanej u kobiety jeszcze przed tym, jak zaszła w ciążę.

Cukrzyca ciążowa to zaburzenie tolerancji węglowodanów prowadzące do pojawienia się charakterystycznej zmiany, czyli podwyższonego poziomu glukozy we krwi. Bardzo często hiperglikemii towarzyszyć może hiperinsulinemia, czyli zbyt wysoki poziom insuliny we krwi oraz insulinooporność, czyli zmniejszona wrażliwość komórek na działanie insuliny.

Najczęstsze czynniki ryzyka, sprzyjające rozwojowi cukrzycy ciężarnych to:

– wiek matki powyżej 35 lat
– nadwaga lub otyłość
– nadciśnienie tętnicze
– występowanie w rodzinie cukrzycy typu 2
– zespół policystycznych jajników
– urodzenie w poprzedniej ciąży dziecka o masie ciała powyżej 4 kg
– cukrzyca ciążowa występująca w poprzednich ciążach
– urodzenie więcej niż dwójki dzieci

Nie bez znaczenia są ponadto zmiany hormonalne towarzyszące ciąży, zwłaszcza dotyczące poziomu estrogenów oraz progesteronu, hormonu wzrostu czy prolaktyny – hormony te mogą sprzyjać rozwojowi insulinooporności.
Cukrzyca ciążowa musi być jak najszybciej zdiagnozowana i leczona, gdyż schorzenie to oddziałuje negatywnie na zdrowie kobiety oraz może poważnie zakłócać rozwój wewnątrzmaciczny płodu. Mowa m. in. o groźnych epizodach niedocukrzenia, zaburzeniach rozwoju układu nerwowego; ponadto dzieci matek chorujących na cukrzycę ciążową są w przyszłości bardziej narażone na rozwój nadwagi i cukrzycy typu 2.

Diagnozowanie cukrzycy ciążowej nie jest skomplikowane i sprowadza się do wykonania rutynowego badania poziomu glukozy we krwi. Badanie to wykonywane jest obowiązkowo u ciężarnych pomiędzy 24 a 28 tygodniem ciąży i polega na podaniu ciężarnej roztworu zawierającego 75 g glukozy. Pomiar glikemii dokonywany jest na czczo, a także po godzinie i dwóch od momentu wypicia glukozy. Cukrzyca ciężarnych stwierdzana jest wówczas, gdy wyniki choć jednego z pomiarów przekraczają następujące normy:

– glukoza na czczo 5,5 mmol/ l
– glukoza po 1 godzinie 10 mmol/ l
– glukoza po 2 godzinie 7,8 mmol/ l.

Doustny test obciążenia glukozą może być wykonany wcześniej niż około 24 – 28 tygodnia ciąży; dzieje się tak, gdy w rutynowo wykonywanych oznaczeniach poziomu glukozy na czczo stwierdzony zostanie podwyższony wynik.

 

Zapobiegaj cukrzycy ciążowej

cukrzyca ciążowaIstnieje wiele czynników mogących zwiększać ryzyko rozwoju cukrzycy ciążowej – i nie wszystkie z nich można wyeliminować. Każda kobieta w ciąży ma jednak wpływ na takie modyfikowalne czynniki ryzyka jak nadwaga czy otyłość. Nadmierna masa ciała stanowi jeden z najistotniejszych czynników sprzyjających rozwojowi zarówno cukrzycy ciężarnych, jak i cukrzycy typu 2. Idealnie byłoby, gdyby każda kobieta z nadmierną masą ciała, przed planowanym zajściem w ciążę udała się do dietetyka w celu unormalizowania wagi. Stosowanie diety redukcyjnej podczas ciąży nie jest wskazane, dobrze jest zatem zadbać o to zawczasu, gdyż nadwaga w ciąży to nie tylko zwiększone ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. To także częściej występujący stan przedrzucawkowy, poronienia, makrosomia płodu i konieczność przeprowadzenia cesarskiego cięcia czy wad wrodzonych płodu.

W celu zminimalizowania ryzyka cukrzycy ciążowej dobrze jest zadbać o prawidłową masę ciała jeszcze przed ciążą. Dieta powinna być skomponowana w taki sposób, aby nie tylko przywrócić prawidłową masę ciała, ale także zredukować ryzyko rozwoju insulinooporności czy cukrzycy typu 2. W tym celu doskonale sprawdza się dieta ketogeniczna. Znaczne ograniczenie spożycia węglowodanów i zwiększenie podaży tłuszczów to najlepsza strategia w walce z nadwagą czy insulinoopornością. Stosowanie diety ketogenicznej okazuje się być pomocne także w łagodzeniu objawów zespołu policystycznych jajników, czyli zaburzenia mogącego utrudnić lub uniemożliwić zajście w ciążę. Kolejną zaletą ze stosowania diety ketogenicznej może być wspomaganie terapii chorób tarczycy, w tym Hashimoto – czyli kolejnego schorzenia, mogącego wpływać w negatywny sposób zarówno na proces zapłodnienia, jak i rozwój płodu.

A jeśli nie uda się schudnąć przed ciążą? Wówczas należy skoncentrować się przede wszystkim na stosowaniu diety w cukrzycy, umożliwiającej prawidłowy przyrost masy ciała w ciąży – od 8 do 12 kilogramów. Waga to nie wszystko – należy zadbać także o utrzymanie prawidłowego poziomu glikemii. Zalecane jest zatem ograniczenie spożycia węglowodanów i wybieranie produktów o niskim indeksie glikemicznym. W diecie nie może natomiast zabraknąć wartościowych tłuszczów – zarówno roślinnych i zwierzęcych. Optymalna dieta, umiarkowana aktywność fizyczna oraz wykonywanie badań kontrolnych mogą w znacznym stopniu zredukować ryzyko rozwoju cukrzycy ciążowej. Warto ponadto zwracać uwagę na wystąpienie takich niepokojących symptomów jak nasilone pragnienie, częste oddawanie moczu (także nocą), przewlekłe zmęczenie, senność, osłabienie, drżenie mięśni czy świąd skóry.