Czy badałeś już poziom witaminy D? Jeśli nie – koniecznie to zrób!

Witamina D to jedna z najbardziej niedoborowych witamin, mimo, iż organizm ma zdolność do jej syntezy skórnej. Jak wytłumaczyć ten paradoks? Z pewnością coraz bardziej ograniczaną ekspozycją na słońce oraz okresami zwiększonego zapotrzebowania na tą witaminę. Jaką rolę pełni ta niezwykle ważna witamina w organizmie? I jak można zapewnić odpowiednią jej podaż w diecie dla dzieci i dorosłych, zapobiegając niedoborom?

Działanie witaminy D

Witamina D najczęściej omawiana jest w kontekście korzystnego wpływu na układ kostny; i słusznie – regulując gospodarkę wapniowo – fosforanową wzmacnia kości i odgrywa niebagatelną rolę w profilaktyce osteoporozy. Zwiększone na nią zapotrzebowanie występuje zatem u dzieci i młodzieży w okresie wzrostu, u kobiet po okresie menopauzy oraz u osób w podeszłym wieku. Ale witamina D to także regulacja pracy układu mięśniowego i nerwowego, korzystny wpływ na odporność oraz układ sercowo – naczyniowy. Witamina D zapobiega miażdżycy, nadciśnieniu i ich powikłaniom – zawałowi, udarowi czy chorobie niedokrwiennej. Chroni układ nerwowy przed zmianami degeneracyjnymi, a także zapobiega rozwojowi wielu zaburzeń o podłożu psychicznym, np. depresji. Udowodniono ponadto protekcyjne działanie witaminy D względem zachorowania na kilkanaście nowotworów, zwłaszcza raka piersi, prostaty, jajników, odbytu, nerek, macicy i chłoniaków. Ponadto witamina D hamuje rozwój wielu chorób autoimmunologicznych, u podstaw których leży nadmierna aktywność układu immunologicznego, który atakuje własne tkanki rozpoznając je jako obce. Mowa m. in. o cukrzycy, chorobie Hashimoto czy nieswoistym zapaleniu jelit, czyli coraz częściej diagnozowanych schorzeniach. Nie bez znaczenia jest także wpływ witaminy D na kondycję skóry, włosów i paznokci. Witamina D spowalnia procesy starzenia oraz jest nieoceniona w terapii łuszczycy czy atopowego zapalenia skóry.

Niedobór witaminy D

Według ostrożnych szacunków, niemal 90% Polaków cierpi na niedobór witaminy D. Konsekwencje takiego stanu rzeczy są poważne i dotykają osoby w każdej grupie wiekowej – od niemowląt po osoby w podeszłym wieku. Najczęstsze problemy zdrowotne wynikające z niedoboru witaminy D i ich objawy to:

– zaburzenia gospodarki wapniowo – fosforanowej manifestujące się u dzieci i młodzieży w okresie wzrostu zaburzeniami wzrostu i krzywicą, zaś u dorosłych – osteoporozą i częstymi złamaniami
– zaburzenia odporności, co zauważalne jest szczególnie w miesiącach o ograniczonej ekspozycji na słońce
– wzrost częstości zachorowań na schorzenia autoimmunologiczne, np. reumatoidalne zapalenie stawów czy toczeń układowy
– zwiększone ryzyko nadciśnienia, miażdżycy czy zawału serca
– rozwój niedoczynności przytarczyc
– zaburzenia przebiegu ciąży w postaci stanu przedrzucawkowego, porodu przedwczesnego oraz zaburzenia rozwojowych płodu: niska masa urodzeniowa, krzywica, wady rozwojowe uzębienia, a w przyszłości – większe ryzyko rozwoju alergii czy cukrzycy
– zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego, zaburzenia pamięci i koncentracjo, ciągłe zmęczenie, stany depresyjne

Zauważenie jakichkolwiek wymienionych symptomów jest wskazaniem do suplementacji witaminy D, ale najlepiej nie czekać na ich pojawienie się. Wystarczy wykonać proste badanie krwi – powinno się ono na stałe znaleźć w naszym kalendarzu badań profilaktycznych.

Poziom witaminy D we krwi – jaki jest prawidłowy?

Interpretacja oznaczenia poziomu witaminy D3 we krwi jest następująca:

– poniżej 20 ng/ml (lub poniżej 50 nmol/l) – ciężki niedobór witaminy D
– poniżej 30 ng/ml (lub poniżej 75 nmol/l) – niewystarczające zaopatrzenie
– 30-50 ng/ml (lub 75-125 nmol/l) – optymalny poziom witaminy D
– powyżej 150 ng/ml (lub powyżej 375 nmol/l) – zatrucie witaminą D

Jeśli nie ma możliwości codziennej ekspozycji na słońce przez minimum 20 minut dziennie, zalecana jest suplementacja. Mowa o okresie od września do kwietnia. Dawki suplementacyjne witaminy D są następujące:

– noworodki i niemowlęta do 1 roku życia – 400 j. m./ dobę; wcześniaki – 800 j. m.
– dzieci od 1 do 18 r. ż. – 600 do 1000 j. m.
– dorośli 800 do 2000 j. m.

Powyższe dawki suplementacyjne dotyczą osób zdrowych, nie dotkniętych niedoborem witaminy D, z prawidłową masą ciała. Osoby z nadwagą powinny zwiększyć dawki witaminy D, podobnie jak osoby dotknięte chorobami przewlekłymi. Natomiast osobom z niedoborem wskazane jest stosowanie dawek witaminy D3 nawet rzędu 8000 – 10000 j. m.